ልጅነት በ“ዘላን” እና “አለንጋና ምስር”፤ ሥነ ልቡናዊ ንባብ

  • ቴዎድሮስ አለበል በመደ ወላቡ ዩኒቨርሲቲ፣ በቋንቋዎች ጥናት ትምህርት ቤት፣ በአማርኛ ቋንቋ እና ሥነ ጽሑፍ ትምህርት ክፍል ሌክቸረር
Keywords: ሣቃዪ ፍለሳ፣ ራስ ድሪያ፣ ሳይኮሴክሿል፣ ግንትሮሽ፣ ኤዲፐሳዊ ቅዠት፣ ፍቅዓተ-ኢጎ

Abstract

ይህ ጥናት የአዳሠረታ ስራ ከሆáŠá‹ “አለንጋና áˆáˆµáˆ­â€ የአጫጭር እና ኖቬላ áˆá‰¦áˆˆá‹¶á‰½ መድበሠá‹áˆµáŒ¥ በተመረጡ áˆáˆˆá‰µ ቴክስቶች (“ዘላን†እና “አለንጋና áˆáˆµáˆ­â€) ላይ የሥአáˆá‰¡áŠ“ ንድሠሃሳቦችን áˆá‰¹ በሆአስáˆá‰µ በማáˆáˆ˜á‹µ የተደረገ áŠá‹á¡á¡ በቴክስቶቹ á‹áˆµáŒ¥ የተቀረጹ áˆáŒ… ገဠባህሪያትን ከማኅበረ-áˆá‰¡áŠ“á‹ŠáŠ“ ‹‹ሳይኮሴክሿáˆâ€ºâ€º ማንáŠá‰µá£ ‹‹ኤዲáሳዊ ቅዠት›› (Oedipus complex) እና ‹‹áቅዓተ-ኢጎ›› (splitting of the ego)ᣠየጨቅላáŠá‰µ ‹‹áŒáŠ•á‰µáˆ®áˆ½â€ºâ€º (fixation) እና የáˆáˆˆá‰µ ሰብዕናዎች መቃየጥ አንጻር ለመመርመር ተሞክሯáˆá¡á¡ እንዲáˆáˆ ከáˆá‹© áˆá‹© ሚቶሎጂዎች የተቀዱ መባያዎች ሰብዕናን መርáˆáˆ® ለማሳየት ትኩረት ተደርጎባቸዋáˆá¡á¡ ጥናቱ ወዲህ በቴክስቶቹ á‹áˆµáŒ¥ የተቀረጹ áˆáŒ… ገဠባህሪያት የብቸáŠáŠá‰µá£ የመከዳትና የመጣሠስሜት የሚስተዋáˆá‰£á‰¸á‹ እንደሆኑᣠወዲህ á‹°áŒáˆž የአሳዳጊዎቻቸዠሚና አáራሽ መሆኑᣠየጨቅላáŠá‰µ ‹‹ሳይኮሴክሿáˆâ€ºâ€º ዕድገት የ‹‹áŒáŠ•á‰µáˆ®áˆ½â€ºâ€ºáŠ“ የ‹‹ሣቃዪ áለሳ›› (sadistic displacement) ማደሪያዎች እንደሆኑ ተብራርቷáˆá¡á¡ ስለሆáŠáˆá£ በእáŠá‹šáˆ…ና በትንተናዠá‹áˆµáŒ¥ በ“ተዘáŠá‰â€ ሃሳቦች áˆáŒ†á‰¹ ማኅበረ-ባህላዊ ኃላáŠáŠá‰µáŠ• መሸከሠየማይችሉ እንደሆኑ ለማጠቃለሠተሞክሯáˆá¡á¡ በመጨረሻሠበቴክስቶቹ á‹áˆµáŒ¥ áˆáŒ†á‰¹ የተቀረጹትᣠማኅበረ-ባህላዊ ስርዓቶችና ተáˆáŒ¥áˆ¯á‹Š ማንáŠá‰¶á‰½ በመጎራበት áŠá‹ ብሎ ማጠቃለሠይቻላáˆá¡á¡

References

ዎድሮስ ገብሬ (2001):: በይአዲሲá•ሊናዊ የሥአጽሑá ንባብá¡á¡ አዲስ አበባᣠአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ á•ሬስá¡á¡

የኢትዮጵያ መጽáˆá ቅዱስ ማኅበር (1962)á¡á¡ መጽáˆá ቅዱስ የብሉይና የáˆá‹²áˆµ ኪዳን መጻሕáትá¡á¡ አዲስ አበባᣠብርሃንና ሰላሠማተሚያ ቤትá¡á¡

የኢትዮጵያ ቋንቋዎች ጥናትና áˆáˆ­áˆáˆ­ (1993)á¡á¡ የአማርኛ መá‹áŒˆá‰ ቃላትá¡á¡ አዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲᣠአርቲስቲክ ማተሚያ ቤትá¡á¡

አዳሠረታ (2004)á¡á¡ አለንጋና áˆáˆµáˆ­á¡á¡ አዲስ አበባᣠርኆቦት አታሚዎችá¡á¡

ኪዳአወáˆá‹µ ክáሌ (1948)á¡á¡ መጽáˆáˆá¡áˆ°á‹‹áˆµá‹á¡á‹ˆáŒáˆµá¡á‹ˆáˆ˜á‹áŒˆá‰ á¡á‰ƒáˆ‹á‰µá¡ áˆá‹²áˆµá¡á¡ አዲስ አበባᣠአርቲስቲክ ማተሚያ ቤትá¡á¡

Baldick, Ch. (2001). Oxford Concise Dictionary of Literary Terms. Oxford: OUP.

Barker, Ch. (2004). The SAGE Dictionary of Cultural Studies. London: SAGE Publications Ltd.

Bocock, R. (2002). Sigmund Freud. Rev. ed. New York: Routledge.

Cavallaro, D. (2001). Critical and Cultural Theory: Thematic Variations. London & New York: The Athcone Press.

Eagleton, T. (2008). Literary Theory: An Introduction. Ann. Ed. Minnesota: UMP.

Erickson, E. (1959). Identity and the Life Cycle. New York: International University Press.

Erickson, E. (1963). Childhood and Society. London: W.W. Norton & Co Inc.

Ferber, M. (2007). A Dictionary of Literary Symbols. 2 nd ed. Cambridge: CUP.

Fink, B. (1995).The Lacanian Subject: Between Language and Jouissance. New Jersey: PUP.

Freud, S. (1900). The Interpretation of Dreams. (3 rd ed.) Trans. Abraham Arden Brill (1913). New York: Macmillan.

Freud, S. (1905). Three Essays on the Theory of Sexuality. Trans. James Strachey. (1962) New York: Basic Books. (Reprinted in 2011)

Golan, R. (2006). Loving Psychoanalysis: Looking at Culture with Freud and Lacan. London and New York: Karnac.

Grosz, E. (1998). Jacques Lacan: a Feminist introduction. London and NewYork: Routledge.

Guerin, L. et al. (2005). A Handbook of Critical Approaches to Literature. 5 th ed. New York: OUP.

Habib, R. (2005). A History of Literary Criticism: from Plato to the Present. Oxford: Blackwell Publishing Ltd.

Jakobson, R. and Halle, M. (1956). Fundamentals of Language. Mouton: Co.‘s-Gravenhage.

Krishnaswamy and et al. (2004). Contemporary Literary Theory: a Student’s Companion. Macmillan: Macmillan India Ltd.

Lacan, J. (2005). The Symbolic, the Imagianary, and the Real. In On the Names-of-the-Father. Trans. Bruce Fink (2013). (pp. 1-52). Malden: Polity Press.

Lynch, P. (2004). African Mythology A to Z. New York: Facts on File Inc.

Manser, M. (2009). Dictionary of Allusions. New York: Facts on File Inc.

Mijolla-Mellor, S. (2005). Spliting of the Ego. In Alain Mijolla (ed.), International Dictionary of Psychoanalysis. Trans. Philip Beitchman, et al. Vol. 1 (pp. 1647). New York: Thomson Gale.

Ribas, D. (2005). Sadism. In Alain Mijolla (ed.), International Dictionary of Psychoanalysis. Trans. Philip Beitchman, et al. Vol. 1 (pp. 15151526). New York: Thomson Gale.

Roussillon, R. (2005). Reality Principle. In Alain Mijolla (ed.), International Dictionary of Pschoanalysis. Trans. Philip Beitchman, et al. Vol. 1 (pp. 1450) New York: Thomson Gale.

Smada, C. (2005). Fixation. In Alain Mijolla (ed.), International Dictionary of Psychoanalysis. Trans. Philip Beitchman, et al. Vol. 1 (pp. 588). New York: Thomson Gale.

Sullivan, S (2004). The Unconscious Life of Race: Freudian Resource for Critical Race Theory. In John Mills (ed.), Reading Freud: Psychoanalysis through Philolososphy (pp.195-218). New York: SUNP,

Thom, M. (2003). The Unconscious Structured as a Language. In Slavoj

Zizek (ed.), Jacques Lacan: Critical Evaluations in Cultural Theory. Vol. 1 (pp. 33-70) London and NewYork: Routledge.

Tyson, L. (2006). Critical Theory Today: a User-Friendly Guide. 2 ed. NewYork & London: Routledge.

Wellek, R. and Warren, A. (1949). Theory of Literature. New York: Harcourt, Brace And Company Inc.

Zakin, E. (2004). The ‘Alchemy of Identification’: Narcism, Melancholia, Feminity. In John Mills (ed.), Reading Freud: Psychoanalysis through Philosophy (pp. 77-102). New York: SUNP.

Published
2022-04-12
How to Cite
አለበል ቴዎድሮስ. (2022). ልጅነት በ“ዘላን” እና “አለንጋና ምስር”፤ ሥነ ልቡናዊ ንባብ. Ethiopian Journal of Language, Culture and Communication, 1(1), 71-98. https://doi.org/10.20372/ejlcc.v1i1.349
Section
Articles